Eigen bijdrage voor Oekraïners in Huizen
Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne worden er in heel Nederland Oekraïense ontheemden opgevangen. Vanaf 1 januari 2025 betalen deze vluchtelingen een verplichte eigen bijdrage wanneer zij in een gemeentelijke opvanglocatie wonen en betaald werk verrichten of op een andere manier inkomsten ontvangen.
Verplichte eigen bijdrage per 1 januari 2025
Vanaf 1 januari 2025 is de eigen bijdrage voor werkende Oekraïners wettelijk verplicht. Die bedraagt maximaal € 105,- per volwassene en € 210,- per gezin, en is bedoeld als bijdrage aan de kosten voor gas, water en elektriciteit.
In het eerste kwartaal van 2025 leverde de invoering samen met de inkomsten uit de vrijwillige eigen bijdrage die in oktober 2024 is gestart een bedrag op van € 32.430,-. Gemiddeld hebben hier in deze drie maanden 30 stellen en 45 alleenstaanden in de gemeentelijke opvanglocaties aan bijgedragen.
De verwachte totaalopbrengst is ongeveer € 125.000,- voor heel 2025. Door mutaties is het moeilijk om een exacte berekening te maken. Mensen verhuizen bijvoorbeeld, vinden werk of stoppen met werk. Anderen verdienen de ene maand meer dan het drempelbedrag en de maand erna weer minder.
Veel Oekraïners werken
Oekraïense vluchtelingen vallen - in ieder geval tot en met 4 maart 2026 - onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming, en mogen anders dan andere vluchtelingen meteen werken zonder te hoeven wachten op een tewerkstellingsvergunning.
Al snel bleek dat relatief veel Oekraïners graag wilden werken, wat in de huidige krappe arbeidsmarkt als erg positief wordt ervaren. Inmiddels werkt in de gemeente Huizen ongeveer de helft van alle volwassen Oekraïense vluchtelingen, waardoor ze niet meer afhankelijk zijn van het leefgeld.
Oekraïners die werken hebben vrijwel altijd een inkomen dat ruim hoger is dan het leefgeld dat werd verstrekt. Dit betekent dat zij eigenlijk een ‘normaal salaris’ hebben, maar als zij binnen een gemeentelijke opvanglocatie wonen geen kosten voor huisvesting maken, terwijl dat voor andere inwoners van Huizen wel geldt. Door de eigen bijdrage betalen zijn nu mee aan deze kosten.
Vrijwillige eigen bijdrage vooruitlopend op verplichte eigen bijdrage
Om bewustwording over de opvangkosten te creëren bij de Oekraïense ontheemden en draagvlak voor de opvang van de vluchtelingen te behouden binnen de Huizer samenleving is de gemeente vooruitlopend op de invoering van de verplichte eigen bijdrage per 1 januari 2025, al in oktober 2024 gestart met het innen van een vrijwillige eigen bijdrage.
Oekraïense bewoners van 18 jaar en ouder zijn gevraagd om naar vermogen bij te dragen aan hun verblijf als een tegemoetkoming in de kosten. Daarbij is geen onderscheid gemaakt tussen werkenden en niet werkenden, iedereen kreeg de gelegenheid om op basis van vrijwilligheid zelf een bedrag te kiezen, tot een maximum van € 105,- per persoon per maand of € 210,- per gezin. Dit was in lijn met de vastgestelde hoogte van de verplichte eigen bijdrage die zou gaan gelden vanaf 1 januari 2025 als tegemoetkoming in de energielasten.
Vanuit de Oekraïense gemeenschap is zeer positief gereageerd op deze mogelijkheid om bij te kunnen dragen in de kosten voor opvang. De vrijwillige eigen bijdrage leverde tussen oktober en eind december 2024 een bedrag op van € 7.920,-. Een aantal van hen gaf aan blij te zijn om te kunnen bijdragen en iets terug te kunnen doen.
De verplichte eigen bijdrage vervangt sinds 1 januari 2025 de vrijwillige eigen bijdrage, maar voor alle niet werkende bewoners blijft de mogelijkheid bestaan om een vrijwillige eigen bijdrage te leveren.
Geen leefgeld bij werk of uitkering
Als een Oekraïense vluchteling van 18 jaar of ouder gaat werken, wordt het leefgeld van het hele gezin stopgezet. Dit gebeurt ook als iemand van 18 jaar of ouder een uitkering ontvangt van de Nederlandse overheid. Bijvoorbeeld een werkloosheidsuitkering of een uitkering voor arbeidsongeschiktheid. Werken levert meer op. Wie 3 dagen per week werkt tegen het minimumloon, verdient meer dan het leefgeld. Meer informatie hierover staat in de Regeling opvang ontheemden Oekraïne (RooO).
Kijk voor meer informatie over werk en inkomen op de website van Rijksoverheid.